Marketinq nədir və marketinqin növləri

Marketinqin Tərifi

Marketinq, məhsul və ya xidmətin dəyərini müştərilərə çatdırmaq və bu yolla onların marağını cəlb etmək prosesidir. Bu proses yalnız reklam və satışla bitmir, həm də müştərilər ilə davamlı əlaqənin qurulmasını əhatə edir.

Marketinq Nədir və Onun Əhəmiyyəti

Marketinq, məhsul və ya xidmətlərin bazarda tanıdılması, müştərilərə çatdırılması və satışların artırılması üçün nəzərdə tutulmuş strategiya və fəaliyyətlərin kompleksidir. Marketinq yalnız reklam və satışdan ibarət deyil; bu, müştərilərin istəklərini və ehtiyaclarını başa düşərək onlara ən uyğun təklifləri vermək, müştəri ilə davamlı əlaqə qurmaq və bazarda rəqabət üstünlüyü yaratmaq üçün həyata keçirilən çoxşaxəli bir prosesdir.

Marketinqin əhəmiyyəti çox böyükdür, çünki o, şirkətlərə:

• Brend yaratmağa və inkişaf etdirməyə,
• Müştəriləri cəlb etməyə və məmnuniyyətlərini artırmağa,
• Gəlirləri artırmağa və bazar payını genişləndirməyə imkan verir.
• Marketinq strategiyalarının uğurlu qurulması şirkətin uzunmüddətli inkişafında mühüm rol oynayır.

Marketinqin Əsas Məqsədləri

Marketinqin əsas məqsədi məhsul və xidmətləri potensial müştərilərə çatdıraraq onların ehtiyaclarını və istəklərini qarşılamaqdır. Bu məqsədlər arasında aşağıdakılar xüsusilə vacibdir:

• Məhsulun tanıdılması: Yeni məhsul və ya xidmətlərin bazarda uğur qazanması üçün onların geniş kütləyə çatdırılması vacibdir.
• Müştəri ehtiyaclarının öyrənilməsi: İstehlakçıların ehtiyac və istəklərinin başa düşülməsi, daha uyğun məhsul və xidmətlər təqdim etməyə kömək edir.
• Satışların artırılması: Marketinq strategiyaları vasitəsilə satışların artırılması şirkətin əsas məqsədlərindən biridir.
• Brendin inkişafı: Düzgün marketinq brendin tanınmasına və onun mövqeyinin gücləndirilməsinə kömək edir.

Marketinq Strategiyaları

Marketinq strategiyası müştəriyə çatmaq və onu cəlb etmək üçün hazırlanmış plan və metodlardır. Hər bir strategiyanın öz məqsədi və metodu var, lakin onların hamısı ortaq bir məqsədə yönəlib - müştərilərin diqqətini çəkmək və onları satmağa yönəltmək.

Daxili Marketinq (Inbound Marketing)

Daxili marketinq isə daha çox Digital marketinq reklam metodlarına əsaslanır. Daxili marketinq, müştərilərin maraq dairəsinə girən məzmun yaratmaqla onları cəlb etməyə çalışır. Buraya blog yazıları, sosial media postları və SEO (axtarış motoru optimizasiyası) kimi strategiyalar daxildir. Daxili marketinq müştərilərin sizin brendinizi özləri tapması üçün vasitədir.

Xarici Marketinq (Outbound Marketing)

Xarici marketinq isə daha çox ənənəvi reklam metodlarına əsaslanır. Bu, televizor reklamları, billboardlar, e-mail marketinq və daha çox bu kimi metodları əhatə edir. Xarici marketinq, brendi müştərilərin qarşısına aktiv şəkildə çıxarmağa çalışır.

Marketinqdə 4P

Marketinqin əsas prinsiplərindən biri 4P adlanan konsepsiyadır. Bu, marketinqin dörd əsas elementini əhatə edir:

1. Məhsul (Product): Müştərilərin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün təqdim edilən məhsul və ya xidmət.
2. Qiymət (Price): Məhsul və ya xidmətin qiyməti və bu qiymətin müştərilər tərəfindən necə qəbul edilməsi.
3. Yer (Place): Məhsulun müştərilərə necə çatdırılacağı və hansı kanallar vasitəsilə satılacağı.
4. Təqdimat (Promotion): Məhsul və ya xidmətin tanıdılması üçün aparılan reklam və kommunikasiya strategiyaları.

Bu 4P konsepsiyası hər hansı bir marketinq strategiyasının əsasını təşkil edir və onun uğurlu həyata keçirilməsi üçün vacibdir.

Marketinqdə Müştəri Münasibətlərinin Əhəmiyyəti

Marketinqdə müştəri münasibətləri böyük rol oynayır. Bir biznesin uzunmüddətli uğuru müştərilərlə qurduğu münasibətlərdən asılıdır. Müştərilər yalnız bir dəfə alış-veriş etməklə kifayətlənməməli, həm də daimi və sadiq müştərilər olmalıdırlar.

Müştəri Məmnuniyyəti

Müştərilərin ehtiyaclarını qarşılayan və onların gözləntilərini aşan məhsul və xidmətlər təqdim etmək, müştəri məmnuniyyətinin təmin olunmasına səbəb olur.

Müştəri Loyallığı

Loyallıq proqramları, xüsusi təkliflər və üstün xidmətlər müştərilərin brendə bağlılığını artırır. Loyallığı olan müştərilər təkrar alış-veriş edər və biznes haqqında müsbət rəylər paylaşar.

Marketinq Uğurunun Ölçülməsi

Marketinq strategiyalarının uğurunu ölçmək üçün müəyyən göstəricilərdən istifadə olunur. Bu göstəricilər, şirkətin strategiyalarının nə qədər effektiv olduğunu anlamağa kömək edir. Marketinqin uğurunu ölçmək üçün istifadə olunan əsas vasitələr:

• Satış Həcmi: Satışların artması marketinq strategiyalarının effektivliyini göstərir.
• Müştəri Dönüşüm Nisbəti: Marketinq kampaniyalarından gələn potensial müştərilərin faktiki müştərilərə çevrilməsi göstəricisi.
• Reklam ROI (İnvestisiyanın Geri Qayıtması): Marketinq fəaliyyətlərinə sərf olunan xərclərin qarşılığında nə qədər gəlir əldə olunduğunu ölçmək üçün istifadə olunur.
• Veb Trafik və SEO Performansı: Rəqəmsal marketinqdə SEO performansı və veb saytın trafik artımı da marketinqin uğurunu ölçmək üçün vacibdir.

Marketinq uğurunun ölçülməsi, şirkətlərin strategiyalarını təkmilləşdirmək və bazar şəraitinə uyğun şəkildə tənzimləmək üçün istifadə olunan vacib bir addımdır.

Marketinq Strategiyalarının Növləri

Marketinq strategiyaları müxtəlif üsullarla həyata keçirilə bilər və hər biri fərqli məqsədlərə yönəldilmişdir. Müasir biznes dünyasında şirkətlər ənənəvi marketinq üsullarını rəqəmsal strategiyalarla birləşdirərək daha çox müştəri cəlb etməyə və bazarda mövqelərini gücləndirməyə çalışırlar. Aşağıda ən çox istifadə olunan marketinq strategiyalarını daha ətraflı şəkildə izah edirəm:

Neyromarketinq

Neyromarketinq, insanların qərar qəbul etmə proseslərini daha dərindən anlamaq üçün sinir elmi və psixologiya sahələrindən istifadə edilən bir marketinq növüdür. Bu strategiya, istehlakçıların məhsullara və xidmətlərə necə reaksiya verdiyini, onların hissləri və qərarlarına necə təsir etdiyini öyrənməyə yönəlmişdir. Neyromarketinq, insanların alış-veriş vərdişlərini daha yaxşı başa düşmək üçün beyin dalğalarını, göz hərəkətlərini və emosional reaksiyaları izləyir.

Məsələn, reklam çarxının və ya veb saytın dizaynı zamanı neyromarketinq məlumatlarına əsaslanaraq rənglər, musiqi və digər vizual elementlər müştərinin diqqətini daha çox cəlb edə və onların məhsula qarşı müsbət hisslər yaratmasına kömək edə bilər. Bu metod, istehlakçı davranışlarının təhlili ilə əlaqədar ən son elmi bilikləri birləşdirərək marketinq strategiyalarının daha effektiv olmasını təmin edir.

Neyromarketinqin əsas üstünlükləri bunlardır:

• Daha dəqiq hədəfləmə: Məhsul və ya xidmətlərin müştəri ehtiyaclarına və emosional reaksiyalarına daha uyğun olmasını təmin edir.
• Alış-veriş qərarlarına təsir etmək: Müştərinin qərar qəbul etmə prosesini daha yaxşı başa düşərək ona uyğun təkliflər hazırlamaq imkanı verir.

İnfluencer Marketinq

İnfluencer marketinq, sosial media platformalarında geniş auditoriyaya sahib olan şəxslər vasitəsilə məhsul və ya xidmətlərin tanıdılmasına yönəlmişdir. İnfluencerlər, izləyicilərinə məhsullar və xidmətlər haqqında şəxsi təcrübələrini bölüşürlər və bu vasitə ilə həmin məhsul və xidmətlərə marağı artırırlar. Bu marketinq növü sosial media istifadəçiləri üçün çox təsirli bir üsuldur, çünki izləyicilər influencerlərə etibar edir və onların tövsiyələrinə əməl edirlər.

İnfluencer marketinqin əsas növləri:

• Makro-influencerlər: 100,000-dən çox izləyicisi olan məşhur şəxslərdir. Onlar geniş auditoriyaya çatmaq üçün effektivdir, lakin onların tövsiyələri daha ümumi xarakter daşıyır.
• Mikro-influencerlər: Daha kiçik, amma müəyyən bir nişə sahib olan şəxslərdir (təxminən 1,000-100,000 izləyici). Onlar daha sadiq bir auditoriyaya sahibdirlər və tövsiyələri daha şəxsidir.
• Nano-influencerlər: 1,000-dən az izləyicisi olan şəxslərdir, lakin onların tövsiyələri çox təsirli ola bilər, çünki onlar izləyiciləri ilə çox yaxın əlaqə qururlar.

İnfluencer marketinqin üstünlükləri:

• Daha autentik məzmun: İzləyicilər influencerlərin şəxsi təcrübələrinə əsaslanan məzmunları daha inandırıcı hesab edirlər.
• Hədəflənmiş auditoriya: İnfluencerlər, xüsusilə müəyyən maraq dairələrinə yönəldilmiş auditoriyalara sahibdirlər ki, bu da məhsulun düzgün kütləyə çatmasına kömək edir.

Kontent Marketinq

Kontent marketinq, potensial müştərilərə dəyərli və faydalı məlumatlar təqdim edərək onları cəlb etmək və brendə bağlı etmək üçün istifadə olunan bir marketinq strategiyasıdır. Bu marketinq növü, sadəcə məhsulu və ya xidməti tanıtmaqdan daha çox, müştərilərin problemlərini həll edən və onlara əlavə dəyər yaradan məzmunlar yaratmağa yönəlmişdir. Kontent marketinqin əsas məqsədi müştərilərin məlumatlanmasına, maariflənməsinə və onlarla uzunmüddətli əlaqə qurmağa kömək etməkdir.

Kontent marketinqin əsas formalarına aşağıdakılar daxildir:

• Blog yazıları: Şirkətlərin məhsul və xidmətləri haqqında dərin və maarifləndirici məqalələr paylaşması müştərilərin məlumatlanmasına kömək edir.
• Vebinarlar və videolar: Təhsil verən videolar və vebinarlar müştərilərə şirkətin sahəsi haqqında dərin biliklər təqdim edir.
• E-kitablər və bəyaz kağızlar: Daha dərin və geniş təhlillər təqdim edən bu məzmunlar xüsusi problemləri həll etməyə yönəlmişdir.
• Sosial media məzmunu: Müxtəlif platformalarda qısa və cazibədar postlar paylaşaraq müştəriləri brendlə əlaqələndirmək mümkündür.

Kontent marketinqin üstünlükləri:

• Daha güclü SEO: Faydalı və məlumatlandırıcı məzmunlar sayəsində saytın axtarış motorlarında daha yaxşı mövqelərə çıxması mümkündür.
• Müştəri məmnuniyyəti: Məlumatlandırıcı məzmun müştərilərin brend haqqında daha yaxşı məlumat əldə etməsinə kömək edir və onların etibarını qazanır.
• Liderlik mövqeyinin yaradılması: Brendin öz sahəsində lider kimi görünməsinə kömək edir.

Ənənəvi Marketinq

Ənənəvi marketinq, müştəriləri cəlb etmək və markaları tanıtmaq üçün texnologiyadan əvvəlki ənənəvi üsulları əhatə edir. Bu, reklamların televiziyada, radioda, jurnallarda və qəzetlərdə yayımlanması kimi metodları özündə birləşdirir. Marketinq tarixində uzun müddət ən geniş yayılmış strategiyalardan biri olan ənənəvi marketinq hələ də təsirli şəkildə istifadə olunur.  Ənənəvi marketinqin növləri aşağıdakılardır:

Televiziya Reklamları

Televiziya reklamları ənənəvi marketinqin ən güclü və təsirli vasitələrindən biridir. Bu üsul vasitəsilə markalar çox sayda izləyici kütləsinə birbaşa çıxış əldə edirlər. Reklamlar, müəyyən proqramlar zamanı yayım edildiyində diqqəti daha çox cəlb edir.

Radio Reklamları

Radio reklamları daha çox yerli auditoriyaya xitab edən ənənəvi bir marketinq metodudur. Radioların populyarlığı illər keçdikcə azalmış olsa da, müəyyən hədəf qrupları üçün hələ də effektivdir.

Çap Reklamları

Jurnallar, qəzetlər və broşürlər vasitəsilə edilən çap reklamları, markaların vizual formada mesajlarını çatdırmaq üçün istifadə etdiyi əsas metodlardan biridir.

Billboard və Xarici Reklamlar

Billboard reklamları, yollarda və şəhər mərkəzlərində yerləşdirilən böyük reklam lövhələri vasitəsilə markaların kütləyə xitab etməsinə imkan verir. Bu tip reklamlar çox vaxt avtomobil sürücüləri və piyada hərəkəti çox olan yerlərdə daha təsirli olur.

Rəqəmsal Marketinq

Rəqəmsal marketinq internet üzərindən həyata keçirilən marketinq strategiyalarını əhatə edir. Bu günün ən populyar marketinq növü olan rəqəmsal marketinq, daha dəqiq hədəfləmə, geniş analiz imkanı və daha az xərclərlə geniş auditoriyaya çatmaq imkanı təklif edir. Rəqəmsal marketinq aşağıdakılardan ibarətdir:

Sosial Media Marketinqi

Facebook, Instagram, TikTok və Twitter kimi sosial media platformaları məhsul və xidmətlərin tanıdılması üçün mükəmməl vasitələrdir. Sosial media marketinqi şirkətlərin öz auditoriyası ilə birbaşa əlaqə qurmasına və onlarla fərdi səviyyədə ünsiyyət yaratmasına imkan verir. Sosial media platformaları həm də reklam kampaniyalarının geniş kütlələrə çatmasına kömək edir və kampaniyanın nəticələri dərhal izlənə bilir.

SEO (Axtarış Motoru Optimizasiyası)

SEO, rəqəmsal marketinqin əsas hissələrindən biridir. Məqsəd veb saytların axtarış motorlarında (Google, Bing və s.) daha yaxşı mövqeyə çıxmasını təmin etməkdir. SEO sayəsində saytlar orqanik (təbii) şəkildə daha çox istifadəçiyə çatır. SEO iki əsas istiqamətə bölünür:

Reklam Kampaniyaları (PPC – Ödənişli Kliklə Reklamlar)

Rəqəmsal marketinqdə ən populyar metodlardan biri PPC kampaniyalarıdır. Bu modeldə şirkətlər reklamlarına klik edən hər bir istifadəçi üçün ödəniş edirlər. Bu metod sayəsində məhsul və xidmətlər axtarış motorlarında və sosial media platformalarında hədəflənmiş istifadəçilərə göstərilir. Google Ads və Facebook Ads bu növ reklamların ən çox istifadə edildiyi platformalardır.

E-poçt Marketinqi

E-poçt marketinqi, müştərilərlə birbaşa əlaqə saxlamaq üçün istifadə olunan təsirli bir rəqəmsal marketinq üsuludur. Şirkətlər müştəri bazalarına elektron poçtlar vasitəsilə xüsusi təkliflər, endirimlər və yeniliklər göndərərək onları alışa təşviq edirlər. Bu metod daha sadiq müştərilərlə davamlı əlaqə qurmaq üçün istifadə edilir və uzun müddətli müştəri münasibətlərini inkişaf etdirir.

E-poçt marketinqi vasitəsilə:

• Xüsusi təkliflər göndərmək: Şirkətlər müştərilərə onların maraqlarına uyğun endirimlər və təkliflər təqdim edə bilər.
• Məhsul yenilikləri: Şirkətlər yeni məhsul və ya xidmətlər haqqında müştəriləri məlumatlandıra bilərlər.
• Müştəri loyallığı yaratmaq: Xüsusi təkliflər və şəxsi toxunuşlu e-poçtlar müştərilərin brendlə əlaqələrini gücləndirir.

E-poçt marketinqinin əsas üstünlükləri:

• Aşağı xərc: E-poçt göndərmək üçün xüsusi xərclər tələb olunmur və bu metodla geniş kütləyə asanlıqla çatmaq mümkündür.
• Analiz və ölçüm imkanı: Göndərilən e-poçtların açılma, kliklənmə və dönüşüm dərəcələri izlənə bilər ki, bu da kampaniyanın effektivliyini ölçmək üçün vacibdir.

Marketinqdə tez-tez verilən suallar

Marketinq nədir və onun əsas məqsədi nədir?

• Marketinq, məhsul və ya xidmətin müştərilərə çatdırılması və onları cəlb etmə prosesidir. Onun əsas məqsədi müştəriyə dəyər yaratmaq, məhsul və ya xidməti tanıtmaq və satışları artırmaqdır.

Marketinq strategiyasında hansı addımlar ən vacibdir?

• Müştəri ehtiyaclarını öyrənmək, düzgün hədəf kütləsi seçimi və effektiv marketinq kanalları seçimi vacib addımlardandır.

Müştəri ilə əlaqəni necə gücləndirmək olar?

• Müştəri ilə güclü əlaqə qurmaq üçün onları dinləmək, mütəmadi olaraq geri bildirim almaq, fərdiləşdirilmiş təkliflər və dəyərli məzmun təqdim etmək vacibdir. Müştəri məmnuniyyəti və sədaqətini artırmaq uzunmüddətli uğur üçün əsasdır.

Marketinqdə hədəf kütləsi necə müəyyən olunur?

• Hədəf kütləsini müəyyən etmək üçün demoqrafik (yaş, cins, gəlir səviyyəsi) və psixoqrafik (maraqlar, həyat tərzi) məlumatlar istifadə olunur. Müştərilərin davranışları və tələbləri analiz edilərək düzgün hədəf kütləsi seçilir.

Rəqəmsal marketinq ilə ənənəvi marketinq arasındakı fərq nədir?

• Rəqəmsal marketinq əsasən internet üzərindən həyata keçirilir və hədəf auditoriyanın rəqəmsal platformalar vasitəsilə cəlb edilməsinə yönəlib. Ənənəvi marketinq isə televiziya, radio, qəzet, billboard kimi offline kanallardan istifadə edir. Rəqəmsal marketinq daha ölçülə bilən və interaktivdir.

Əgər işinizə uyğun peşəkar bir sayt yaratmaq istəyirsinizsə, sayt hazırlanması xidmətimizdən yararlana bilərsiniz. Burada həm unikal dizayn, həm də sürətli işləyən saytların yaradılması əsas məqsədimizdir. İşinizi böyütmək üçün düzgün seçim edin və bizimlə əlaqə saxlayın.